Cindy Kremer – Vereniging Eigen Huis
De komende jaren moeten een miljoen woningen gebouwd worden, aardgasvrij en (bijna) energieneutraal. Dat is op zichzelf al een enorme opgave. En daar bovenop komt nog de verduurzaming van bestaande woningen. Het bouwtempo moet omhoog, en dat kan niet zonder innovatie.
De bouw is een traditionele sector. Bouwen wordt gezien als een ambacht en bijna elk project is anders. Dat maakt het lastig om tempo en schaal te maken. De oplossing wordt afgeremd door een Heilig Huisje.
Welk Heilig Huisje signaleer jij dat verandering of innovatie in de bouw vertraagt? Wat maakt dat huisje zo heilig?
Het heilige huisje dat Vereniging Eigen Huis constateert is het breed ervaren beeld dat industrialisatie en standaardisatie van de bouw leidt tot minder kwaliteit in de woonbeleving. Er bestaat angst dat producten uit de fabriek leiden tot eenheidsworst. Want kleinschalige projectontwikkeling en bouwen op de bouwplaats zou leiden tot meer variatie en een unieker aanbod. Bovendien kan dan beter invulling gegeven worden aan beleidseisen van gemeenten. Deze overtuiging houdt industrialisatie van de bouw tegen en is in mijn ogen onjuist.
Hoe groot is het effect van dat heilige huisje op vooruitgang en innovatie?
Een aantal bouwbedrijven is (deels) om naar industrieel bouwen. Het is nog lang niet de standaard. Door ‘traditioneel’ te denken, genoegen te nemen met de huidige orderportefeuille, of simpelweg niet de middelen te reserveren om te investeren, staat de bouw zijn eigen ontwikkeling en potentie in de weg. Die potentie ligt op elk gebied, maar begint en eindigt bij degene die uiteindelijk het rendement door de hele keten betaalt: de consument.
De paradox is dat de industrialisatie van systeembouw maar mondjesmaat op gang komt vanuit de overtuiging dat het leidt tot minder woonbeleving, maar in feite is het de kortste weg naar meer kwaliteit, comfort, zekerheid en een juist groter, gevarieerder en betaalbaarder aanbod voor de consument.
Welke kansen zie je voor de sector als dat Heilig Huisje niet in de weg zou staan?
Omdraaien van de huidige standaard, betekent dat ‘bouwen’ ‘produceren en assembleren’ wordt. Alles komt in het teken te staan van snelheid, schaal en betaalbaarheid. De bouw kan een drijfveer zijn achter betaalbare en snelle bouw, die bovendien van betere kwaliteit is (minder faalkosten). Ook wordt de uitstoot op locatie vele malen kleiner dan nu, helemaal als het vervoer emissieloos is, eventueel vanuit logistieke hubs met elektrische voertuigen. Daarmee draagt de bouw bij aan het beter betaalbaar maken van wonen.
Er zijn vele projecten die laten zien dat de binnenkant van een woning industrieel gebouwd is en de buitenkant gevarieerd en aantrekkelijk kan zijn.
Wat is de eerste noodzakelijke stap om dat Heilige Huisje af te breken?
Er zijn stappen vanuit de bouw nodig, maar ook vanuit de opdrachtgevers. De verandering voor de sector vergt een mindshift en lef. Bouwers die voorlopen kunnen met goede resultaten andere bouwers inspireren om ook te industrialiseren.
Om zekerheid te hebben van afname, waardoor de businesscase voor de benodigde investering rond te krijgen is, is schaal nodig. De overheid moet een stap zetten door zich uit te spreken over deze verandering, een nieuwe rol aan te nemen en een achtervangconstructie op te tuigen voor mogelijke toekomstige vraaguitval (bijvoorbeeld bij een nieuwe crisis).
Ook op een abstracter niveau zal de overheid lef, of eigenlijk vooral visie, moeten tonen.
Wonen staat niet op zichzelf, maar is nauw verweven met tal van andere domeinen, zoals de klimaatdoelstellingen, mobiliteit, demografische ontwikkelingen, enzovoorts.
Je kunt niet van individuele marktpartijen verwachten dat zij zonder integrale visie en beleid wel al deze thema’s in samenhang met elkaar invullen. Dus je zal als overheid de regie moeten pakken: integrale visie ontwikkelen, beleid maken tot en met locaties aanwijzen en bestemmen vanuit die integraliteit.
Ook dat zal de markt uitdagen om met slimmere en betere oplossingen te komen. Waar wij uiteindelijk als consument allemaal van profiteren.
Op welke termijn hebben we dat Heilig Huisje afgebroken dan wel grondig verbouwd?
Op de korte termijn is de overheid aan zet om zich uit te spreken over industrialisatie van de bouw en het bundelen van de vraag en garanties voor te bereiden. Voor bouwers is het nu juist de tijd om te innoveren. Gezien het cyclische karakter van de bouw moeten bouwers zich nu juist voorbereiden op nieuwe crisis met investeringen in innovatie. De eerste resultaten op behoorlijke schaal zijn pas op middellange termijn te verwachten.
—
Tot zover het Heilige Huisje dat volgens Cindy Kremer grondige verbouwing verdient. Hoe zou industrialisatie in de bouw er volgens jou uit moeten zien? En welke rol speelt de overheid daarin? Laat het weten in de comments!
Heb jij een ander Heilig Huisje dat je onder de aandacht zou willen brengen? Beantwoord dan de vijf Heilige Huisje – vragen via de handige wizard op: heiligehuisjesindebouw.nl.
Volgende week doet Paul Laseur van BNR Nieuwsradio uit de doeken aan welke drie ‘Heilige Huis – knoppen’ we moeten draaien om de bouwsector gezond te krijgen.
Wil je geen Heilig Huisje missen? Volg dan Heilige Huisjes in de Bouw op LinkedIn.
